بسم الله الرحمن الرحیم
پێشەكی :
الحمد لله, وأشهد أن لا اله الا الله وحده لاشریك له, وأشهد أنّ محمداً عبده ورسوله, أمّا بعد:
بەڵگە نەویستە بەدیهێنانی جنۆكەو مرۆڤ مەبەستێكی دیاریكراوی هەیە و بێ‌ مەبەست نییە, مەبەستەكەش پەرستنی خوای باڵا دەست و ناسینی ئەو زاتە بێ‌گەردەیە و هاوەڵ بڕیارنەدانە بۆی لەهەر سێ‌ بەشەكەی خوا بەیەك دانان (التوحید) دا كەبریتین لە:
یەكەم: بەتەنها دانانی خوا لە پەروەردگارێتی (توحید الربوبیة).
دووەم: بەتەنها دانانی خوا لە ناو و سیفەتەكان (توحید الاسما‌ء والصفات).
سێیەم: بەتەنها دانانی خوا لە پەرستراوێتیدا (توحید اڵالوهیة).
خوای پەروەردگار فەرمویەتی:
[وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْأِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ] {سورة الذاريات:56}..
پێشەوا (ابن كثیر) لەڕاڤەی ئەم ئایەتەدا فەرمویەتی: (تەنها بۆ ئەوە دروستم كردون فەرمانیان پێ‌بكەم بەپەرستنم, نەك لەبەرئەوەی پێویستیم پێیان هەبێ‌(تفسير القرآن العظيم (4/1778).), كەواتە: پێویستە موسڵمانان خوا بپەرستن بەبێ‌ هیچ جۆرە هاوەڵ بڕیاردانێك، ئەو جۆرە یەكخوا پەرستیەش كەپەیوەندی بەم بابەتەوە هەبێ‌ خوا بەیەك دانانی ناوو سیفەتەكانە.

مەبەست لە بە تەنها دانانی خوا
لە ناو و سیفەتەكانیدا

" توحید اڵاسما‌ء والصفات"
موسڵمانی یەك خوا پەرست:
مەبەست لەخوا بەیەك دانانی ناو و سیفاتەكان: بریتییە لەباوەڕهێنان بەو ناو وسیفاتانەی خوای پەروەردگار كە لە قورئانی پیرۆز و سوننەتی پێغەمبەردا (صلى الله علية وسلم) هاتوون, بەبێ‌ لێكچواندن (تشبیه وتمثیل) وبەبێ‌ پەكخستن (تعطیل) وبێ‌ واژە كردنی ناڕەوا بۆ ئەو ناو و سیفەتانە (بلا تحریف ولاتأویل) و بێ‌ چۆنیەتی كردنیان (تكییف) لەگەڵ نەدانی ئەم ناو و سیفەتانەو نەبەخشینیان بە دروستكراوەكانی خوای باڵادەست و بەدیهێنەر چونكە خوای پەروەردگار فەرموویەتی :
[لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ]( سورة شورى:11)
بائەو دروستكراوەش فریشتەیەكی نزیك كراو بێ‌ یان پێغەمبەرێكی نێردراو ……..هتد, لەو سیفەتانەش كە تایبەتە بەخوای پەروەردگارەوە لەخوا بەیەك دانانی ناو و سیفەتەكان باسی لێوە دەكرێ‌, سیفەتی زانینی پەنهانییەكانە واتە: (علم الغیب).
سیفەتی زانینی پەنهانی یەكان (علم الغیب) تایبەتە بەخوای پەروەردگارەوە لەو سیفەتانەی كەپێویستە بڕوامان پێی هەبێ‌ كەتەنها سیفەتی خوای پاك و بێگەردە, سیفەتی زانینی پەنهانییەكان (الغیب) بەتایبەت ئەو ڕوداوە پەنهانانەی كەجگە لەخوای زانا كەس پەیان پێ‌ نابات و دەركیان ناكات, خوای گەورە فەرمویەتی:
[قُلْ لا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ]( سورة النمل 65).
وةفةرمويةتى : [وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ](سورة الانعام 59 ).
واته: كەشیان ئەوەیە كە: زانینی پەنهانییەكان تەنها لای خوایەو كەسی تر لێی بەئاگا نییە, وەلەئایەتێكی تردا فەرمان بەپێغەمبەرەكەی دەكات و دەفەرموێت:
[قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَلا ضَرّاً إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ] {سورة الاعراف:188}.
پێشەوا ئیبن كثیر دوای تاوتوێكردنی وتەی هەندێ‌ لەزانایان سەبارەت بەڕاڤەی ئەم ئایەتە دەفەرموێت باشترینیان واتە ئەو ووتانە كەسەبارەت بەڕاڤەی ئایەتەكە ووتراون ئەوەیە كە لە (ئیبن و عەباس)ەوە دیگێڕنەوە كە فەرموویەتی:
(وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ {الخير}), واتة : (ثارةو ثولة).
كەواتە لەخوای پەوەردگاریش كەسی تر بە ئاگا نییە، با ئەوكەسەش پێغەمبەری خوا بێت (صلى الله علية وسلم). جا ئەگەر ئەوەمان لائاشكرا بوو, بابزانین حوكمی باوەڕبوون بەوەی كە جگە لە خوا یەكێكی تر زانەری پەنهانییەكانە، چییە. تفسير القرآن العظيم (2/781-782). )؟.
حوكمی باوەڕ بوون بەوەی كە جگە لە خوا زانەری پەنهانییەكانە.
موسوڵمانانی بەڕێز: باوەڕبوون بەوەی كە جگە لە خوا زانینی غەیب و پەنهانییەكانی هەیە جۆرێكە لە جۆرەكانی بێباوەڕی (كفر), خوا پەنامان بدات؛ چونكە ئەم بیرو باوەڕە پێچەوانەی یەك خواپەرستی ناو و سیفەتەكانە و سیفەتێك لە سیفەتەكانی خوای تێدا بەخشراوە بەبەندەیەك یان دروست كراوێكی ئەو زاتە موبارەكە پاشان بزانین ئەم جۆرە هاوەڵا بڕیاردانە لەچیدایە, یان لە كێ‌دا بەرجەستە دەبێ‌ و بەدی دەكرێت؟.
كرداری فاڵچییەكان بەرجەستەبووی ئەو هاوەڵ بڕیاردانەیە
واتای كرداری فاڵچییەكان و سەلماندنی ئەوەی كە كردارێكی سەردەمی نەفامی پێش ئیسلامە, ئەم جۆرە هاوەڵا بڕیاردانە لەیەك خوا پەرستی ناو و سیفەت, لەسەردەمی نەفامیدا پێش ئیسلامی پیرۆز لەچەند زاراوەیەك یان لەكرداری چەند كەسانێكدا دەر دەكەوت, ئەوانیش: (الكاهن), و(العرّاف), و(المنجم), فاڵچیش لەزمانی كوردیدا زاراوەیەكی كۆكەرەوەیە بۆ هەر سێ‌ جۆریان وهەمووشیان واتای هاوبەشیان ئەوەیە: هەواڵی داهاتوو بۆ مرۆڤـ ئاشكرا دەكەن جا ئەو جۆرە-بە گومانی خۆیان-خەبەر دانە بەڕوانین بێت بۆ ئەستێرەكان یان بە خوێندنەوەی فنجان بێت یان خوێندنەوەی دەست یان لە شێوەی هەندێك تەڵاسم(جادو) بێت یان هەر جۆرێكی تر.
شێخ (محمد بن صالح العثیمین) لەوەڵامی ئەوەی كە یائا (التنجیم) چییە؟ و حوكمی چییە؟. فەرمووی (التنجیم) لە (النجم)ەوە وەرگیراوە و بریتییە لەوەی كەبارو دۆخەكانی گەردوون بكرێت بەبەڵگە بۆ بارو دۆخ و روداوەكانی سەر زەوی, بەواتای ئەوەی كە فاڵچی ئەوەی لەزەوی ڕوو دەدات یان ڕووی داوە، یان بە ئەستێرەكان و جوڵەیانەوە بیبەستێتەوە, یان بە دەرچوون و ئاوابوونیان، یان بە نزیك بوونەوەیان لەیەكتر، یان لەیەك دوور كەوتنەوەیان، یان هەر بارو دۆخێكی تری هاوشێوە وەك ئەمانە(فتاوى العقيدة (1/ 202) محمد بن صالح العثيمين).
فاڵچێتی پێچەوانەی بیرو باوەڕی ئەهلی سونەت و جەماعەتە, لەبەر ئەوەی كاری دزێوی ئەم جۆرە كەسانە پێچەوانەی بیرو باوەڕی ئەهلی سونەت و جەماعەتە, دەبینین لە چەندەها فەرموودەی (صحیح)دا پێغەمبەری خوا (صلى الله علية وسلم) ئەم كارەی قەدەغە كردوە و حوكمی جیاجیای بۆ داناوە: حوكمی پێغەمبەری خوا (صلى الله علية وسلم) لەسەر ئەم كردارە:
یەكەم: بۆ كەسێك تەنها بڕوات بۆ لایان یاخود ووتەكانیان بخوێنێتەوە, پێغەمبەری خوا (صلى الله علية وسلم) فەرموویەتی: (مَنْ أتى عَرّافاً فَسَألَهُ عَنْ شَيء لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلاة أربَعِيْنَ يَومَاً)( اخرجه : مسلم),, واتە: هەر كەسێك بڕواتە لای فاڵچییەك و پرسیاری شتێكی لێبكات بێ‌ ئەوەی باوەڕی پێ‌ بكات ئەوا چل ڕۆژ نوێژی لێ‌ وەرناگیرێ‌, ئەمە ئەگەر تەنها بڕوات بۆلای و پرسیاری لێبكات بێ‌ ئەوەی باوەڕی پێ‌بكات.
دووەم: بۆ كەسێك بڕوای بە قسەكانیان هەبێت, فەرموویەتی: (مَنْ أتَی كَاهِنَاً فَصَدَّقَهُ بِمَا ێقُولْ فَقَدْ كَفَرَ بِما أُنْزِڵ عَڵی مُحَمَد)( ), واتە: هەر كەسێك بڕواتە لای فاڵچییەك و بەڕاستی بزانێ‌ لەو شتانەی كە دەیڵێت ئەوا كوفری بەوە كردووە كە بۆسەر محمد(صلى الله علية وسلم) دابەزێنراوە.
واتای (فقد كفر بما أنزل علی محمد), هەموو بێگومانین لەوەی كە ئەوەی بۆ محمد (صلى الله علية وسلم) نێردراوە قورئانی پیرۆزە( )..كوفریش بەقورئان لێرەدا بەدرۆ دانانێتی, چونكە هەروەكو لەپێشدا ئاماژەی بۆكرا كەخوای پەروەردگار لەقورئانی پیرۆزدا فەرمویەتی: [كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إلَيْكَ مُبارَكٌ لِيَدَبَروا آياتِهِ وَلْيَتَذَكَرَ أُولوُ الألبابْ] {سورة ص:29}.
قورئانى ثيرؤز ثةرتوكيَكى ثيرؤزة بؤمان ناردويتة خوارةوة بؤ ئةوةى تيَبفكريَين لة ئايةتةكانى و هؤشمةندةكانيش بيرى لىَبكةنةوة. كوفريش بةقورئان ليَرةدا بةدرؤ دانانيَتى, ضونكة هةروةكو لةثيَشدا ئاماذةى بؤكرا كةخواى ثةروةردطار لةقورئانى ثيرؤزدا فةرمويةتى:

[قُلْ لايَعْلَمُ مَنْ في السَمواتِ وَالأرْضِ الغَيْبَ إلا الله] وةفةرمويةتى: [وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الغَيْبِ لايَعْلَمُها إلا هُوَ].

واتە: كەس جگە لەخوا لەپەنهانیەكان بەئاگانییە، بەڵام كەتۆ دێیت ئەم سیفەتە دەبەخشی بەكەسێكی تر جگە لەخوا, كردارەكەت ئەوە دەگەیەنێ‌ كەقورئانی پیرۆز ڕاست و ڕەوا نییەو بەدرۆی دەزانی - خوا پەنامان بدات- ئەگەر نا ئەبێ‌ بێ‌ یەك و دوو پابەندی فەرموودەكەی خوای پەروەردگار بی و بەڕاستی بزانی, خوای پەروەردگار فەرمویەتی:
[ ياأيها الذين آمنوا أَطيعوا اللهَ وَأَطيعُوا الرَّسُولَ وَلاتُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ ] {سورة محمد:33}.
واتە : ئەی ئەو كەسانەی بڕوادارن گوێڕایەڵی خوا بن و گوێڕایەڵی پێغەمبەرەكەشی بكەن و كردارەكانتان پووچەڵ مەكەنەوە بە سەرپێچی كردن لەفەرمانیان , هەروەها فەرمویەتی:
[وَمَنْ يَعْصِ اللهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلَهُ ناراً خالداً فِيها وَلَهُ عَذابٌ مُهِيْن] {سورة النساء:13}.
واتە: هەركەسێ‌ سەرپێچی لە فەرمانی خواو پێغەمبەرەكەی بكات و سنورەكانی خوا بشكێنێ‌ ئەوا ئەیخاتە ئاگری دۆزەخەوە بەهەتا هەتایی و سزایەكی سەرشۆركاری بۆ هەیە.
پاش ئەوە بابڕۆینە خزمەت زانایانی ئیسلام، بۆ ئەوەی ئاشنا بین بەووتەكانیان لەم بارەیەوە.
فةتواى زانايانى ئيسلام لةسةركردارى فالَضيَتى شێخ (عبد العزیز بن باز) ڕەحمەتی خوای لێ‌بێ‌ فەرمویەتی: (وأمّا سؤال العرّافين والمشعوذين والمنجّمين وأشباههم ممن يتعاطى الاخبار من المغيبات فهو منكر لايجوز , وتصديقهم أشدّ وأنكر بل هو من شعب الكفر) إقامة البراهين (27-28).
هەروەها فەرمویەتی: (فالواجب على المسلمين الحذر من سؤال الكهنة والعرّافين وسائر المشعوذين المشتغلين بالاخبار عن المغيبات والتلبيس على المسلمين سواءً كان باسم الطب أو غيره) إقامة البراهين (27-28).كەواتە: بەهەر ناو و ناو نیشانێك بێ‌ موسڵمانان نابێ‌ باوەڕیان بەم كارە ناڕەوایە هەبێ‌.
شێخ (الفوزان) فەرمویەتی:
(……من ادّعى علم الغيب او صدّق من يدّعيه فهو مشرك كافر لانه يدّعي مشاركة الله فيما هو من خصائصه) (كتاب التوحيد) (43).
واتە: هەركەسێ‌ لافی ئەوە لێدات كەلە زانینی پەنهانییەكان بەئاگایە, یاكەسێك بەڕاست بزانێت كەلافی ئەوە لێ‌دەدات, ئەوە هاوەڵی بۆ خوا بڕیار داوەو بێ‌باوەڕە, چونكە لافی ئەوە لێدەدات كەبەشداری خوای پەروەردگار دەكات لەتایبەت مەندییەكانی.
پێشەوا (الژهبی) بەڕەحمەت بێ‌ لەپەرتووكی( الكبائر) دا (ئەم كردارە بەیەكێك لەگوناهە گەورەكان ئەژمێرێ(الكبائر): كبيرة (46) : (194-197).

ئایا هیچ پەیوەندییەك هەیە لەنێوان بارو دۆخی ئەستێرەكان و ڕووداوەكانی سەر زەوی ؟!!!
شێخ (محمد بن صالح العپیمین) ڕحمەتی خوای لێ‌بێ‌ لەم بارەیەوە فەرمویەتی: (لاعلاقة لما يحدث في الارض بما يحدث في السماء, ولهذا كان من عقيدة أهل الجاهلية أن الشمس والقمر لاينكسفان إلا لموت عظيم, فكسفت الشمس في عهد النبي (صلى الله علية وسلم) في اليوم الّذي مات فيه ابنه ابراهيم, فخطب النبي (صلى الله علية وسلم) الناس حين صلّى الكسوف وقال (إن الشمس والقمر آيتان من آيات الله لايخسفان لموت أحدٍ ولالحياته) رواه البخاري ومسلم ., فأبطل النبي (صلى الله علية وسلم) ارتباط الحوادث الارضية بالاحوال الفلكية) فتاوى العقيدة : 1/202 كەواتە: پێغەمبەری پێشەوامان (صلى الله علية وسلم) لەم فەرمودەیەدا بیرو باوەڕێكی نەفامانەی پێش ئیسلامی پوچەڵ كردووەتەوە و بۆمانی سەلماندووە كەهیچ پەیوەندییەك نییە لەنێوان بارو دۆخی ئەستێرەكان و ڕووداوەكانی سەر زەوی. هەروەها دەفەرموێ‌ (أو يستدلّ بولادة انسان في هذا النجم على أنّه سيكون سعيداً, وفي هذا النجم الآخر على أنّه سيكون شقيّاً, فيستدلّون باختلاف احوال النجوم على اختلاف الحوادث الارضية, والحوادث الارضية من الله, وليس للنجوم بها علاقة) القول المفيد على كتاب التوحيد : ج2 / 35,كەواتە: هیچ پەیوەندییەك نییە لەنێوانیانداو نابێ‌ موسڵمانان ئەوەندە ساویلكە بن كەسانێك بەناوی شارستانییەتەوە زاڵ بن بەسەر بیرو باوەڕ و تایبەتمەندی یەكانی ژیانیان.
ئةستيَرةكانى بةخت و فالَضيَتى دوو ديوى يةك دراون
برای بڕوادارم : ئەگەر ئەمەت لا ئاشكرا بوو بۆت دەرئەكەوێ‌ كەئەستێرەكانی بەخت كەلەسەر كەناڵەكانی ڕاگەیاندن و گۆڤارو ڕۆژنامەكان دا بانگەشەی بۆ ئەكرێ‌ دیوی دراوێكە, دیوەكەی تری فاڵچێتییە, بەڵام ئەم جارەیان بەناوێكی مۆدێرن و ناونیشانێكی تازەوە, بێ‌ ئەوەی موسڵمانان لێ‌ی بەئاگابن بەڵكو چەندەها كەس ئەبینین كڕینی گۆڤارو ڕۆژنامەكانی تەنها بۆزانینی ئەوەیە ئەم هەفتەیە یان ئەم مانگەی ژیانی بەچی ئەبێ‌ بباتەسەر !! بەژیانێكی پڕ ئاگاداری لەدەوروبەری ؟!!!یان بەمتمانە نەكردنە سەركەس لە دۆست و هاوەڵانی؟!, یان بەچاوەڕێ‌ كردنی ڕووداوێكی ترسناك لەژیانیدا ؟!, وەسەدەها یان ی تر كەهۆی دژوار بوونی ژیانی زۆر لەخوێنەرانی ئەو ووتە پڕو پوچانەن.
شێخ (الفوزان) جارێكی تر لەم بارەیەوە فەرمویەتی: (ويقولون من تزوج بنجم كذا وكذا حصل له كذا وكذا, ومن سافر بنجم كذا حصل له كذا ومن ولد بنجم كذا وكذا حصل كذا من السعود أو النحوس, كما يعلن في بعض المجلات الساقطة عن الخزعبلات حول البروج ومايجرى فيها من الحظوظ) انظر : كتاب التوحيد(43).واتە: فاڵچییەكان ئەڵێن: هەركەسێ‌ لەئەستێرەی فڵانی یان فڵانی مێرد بكات یان ژن بهێنێ‌ ئەوە ئەوەی توش ئەبێ‌, وئەو كەسەش لەئەستێرەی ئەوە یان ئەوە لەدایك بێ‌ ئەوە ئەوەی توش ئەبێ‌ لەخۆشی و ناخۆشی.
هەروەكو بانگەشەی بۆ ئەكرێ‌ لەهەندێ‌ گۆڤاری بێ‌ نرخ, سەبارەت بەو ووتە پڕو پووچانەی دەربارەی ئەستێرەكانی بەخت ئەووترێ‌ كەتێیدا باس لە قسمەت و نسیبەكان ئەكرێ‌.


ئاكامە دونیاییەكانی گوێگرتن یان خوێندنەوەی ئەستێرەكانی بەخت
o دەبێتە هۆی دروست بوونی زۆر بیری خراپ وەك (دڵە ڕاوكێ‌ و دوو دڵی و زۆر جاریش دەبێتە مایەی بێزاربوون لەژیان لەلای گەنجان و لاوانمان).
o دەبێتە هۆی دروستبوونی ڕەشبینی (التشاۆم) لای خوێنەران و بیسەرانی ئەم ووتە بێ‌ نرخانە بەرامبەر بەوكەسانەی كەهەڵسوكەوتیان لەگەڵ دەكەن.
o هۆكاری زۆر لەنەخۆشییە دەرونییەكانە واتە (الامراض النفسیە والانفعالات الباطنیة) كەلە ڕاستیدا هیچ بونێكیان نییە, تەنها كاریگەری نەبێ‌ بەو ووتانەوە.
o هۆكارێكە بۆخواردنی سامان و سەروەتی خەڵكانی تر وبەفیڕۆدانی لەڕێگەیەكی بێ‌سوودا.
o هۆكاری گەڕانەوەو شوێن كەوتنی سەردەمی نەفامی پێش ئیسلامە سەرەڕای ئەو هەموو بانگەشەیەی كەبۆشارستانییەتی نوێ‌ دەكرێ‌, بێ‌ بیركردنەوە لەوەی كەئەم كردارە خۆی لەخۆیدا یەكێكە لەناشارستانی ترین كردارەكۆنەكان.

"دوا وتەو كۆتایی:
خوێنەری بەڕێز :
دەركەوت كەزاراوەی ئەستێرەكانی بەخت واتە (بورجەكان) دیوی دراوێكە دیوەكەی تری (الكاهن والعراف والمنجم )ە وزیندووكردنەوەی ئەو بێ‌باوەڕییەیە كەلە پێش ئیسلام و لەسەردەمی نەفامییدا هەبووە پێغەمبەری ئازیز (صلى الله علية وسلم) و زانایانی ئیسلام قەدەقەیان كردووە و بەبێ‌باوەڕی لەقەڵەمیان داوە, جانەكەی ئامان شوێنی قسەی ئەم وئەو بكەوی وبڕوایان پێ‌بكەی هەرچەندە بانگەشەكارانی ئەم كارەش زۆربن!!!.


لە كۆتاییدا ئەلێم:
برای موسڵمان ئەگەر تائەمڕۆ فریوخواردووی دەستی بانگەشەكارانی ئەم تاوانە بووی بەنەزانییەوە, پێویستە دەست بەجێ‌ واز لەو كارە بهێنیت و جارێكیتر نەبیخوێنیتەوەو نەبەڕاستیشی بزانیت و تۆبەیەكی ڕاستەقینەی بۆ بكەیت و پەشیمانیش بیتەوە لەو كردەوەت ئەگەر كردبێتت, بەڵكو خوای پەروەردگار لەوتاوانەت ببورێ‌ و قەڵەمی لێخۆشبوونی بەسەردا بهێنێ‌, خوای پەروەردگارو میهرەبان فەرموویەتی:
[وَتُوبُوا إلى الله جَمِيعَاً أَيُهَ المُؤمِنِينَ لَعَلَكُمْ تُفْلِحُونْ] {سورة النور:31}.
وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين